Op 22 februari 2023 heeft Minister Kaag vragen beantwoord die het Tweede Kamerlid Azarkan  op 23 december 2022 heeft gesteld over dividendstripping door de staatsbank Fortis. Nu zouden we vooral in kunnen gaan op de vele ontwijkende antwoorden die de minister in haar antwoorden geeft, maar voor sommige is de korte high-level opfriscursus inzake dividendstripping die ook in de antwoorden wordt gegeven wellicht interessanter.

Dividendstripping, Cum/ex-transacties & Cum/cum-transacties (Vraag 9)

Dividendstripping

Van dividendstripping is sprake indien een buitenlandse aandeelhouder met behoud van het economisch belang bij de aandelen de dividendbelasting ontloopt door slechts het juridisch eigendom van de aandelen over te dragen aan een ander persoon. Deze andere persoon heeft een gunstiger recht op verrekening, teruggaaf of vermindering van dividendbelasting dan de oorspronkelijke aandeelhouder. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als deze andere persoon wel in Nederland is gevestigd en dus de ingehouden dividendbelasting kan verrekenen met de door deze rechtspersoon verschuldigde vennootschapsbelasting. De transactie is er daarmee op gericht om de ingehouden dividendbelasting gunstiger te verrekenen of terug te ontvangen waardoor een belastingvoordeel wordt behaald. Het belastingvoordeel wordt vervolgens tussen de bij de dividendstripping betrokken partijen verdeeld.

Dividendstripping komt voor in verschillende verschijningsvormen en onderscheidt zich van normale effectentransacties doordat in de periode waarin afstand wordt gedaan van de aandelen, het economisch belang bij die aandelen blijft rusten bij de oorspronkelijke aandeelhouder waardoor de oorspronkelijke aandeelhouder het belang bij de inkomsten en waardestijgingen van de aandelen blijft houden.

Cum/ex-transacties

Een cum/ex-transactie betreft een transactie in aandelen van beursgenoteerde bedrijven in Nederland of daarbuiten. ‘Cum dividend’ betekent dat de koers van een aandeel het aangekondigde dividend bevat. ‘Ex dividend’ betekent dat een aandeel een lagere koers heeft als gevolg van het feit dat op dat moment is vastgesteld wie recht heeft op dividend en er dus vanaf dat moment geen recht bestaat op dividend over de voorgaande periode. Bij het aangaan van een cum/ex-transactie zijn de aandelen met dividend (cum dividend) aan de beurs genoteerd, terwijl bij de afwikkeling van de transactie de aandelen een lagere koers hebben (ex dividend). Er kan dus enige tijd zitten tussen het aangaan van de transactie en de afwikkeling daarvan.

Een cum/ex-transactie betreft een reguliere transactie in beursgenoteerde aandelen. Voor de fiscale gevolgen van dergelijke transacties sluit de Belastingdienst aan bij de zogenoemde ‘record datum’ (het peilmoment). (De ‘record datum’ is nader gedefinieerd in onderdeel 6.2. van het Verzamelbesluit Dividendbelasting (Besluit van 29 november 2022, nr. 2022-25322, Stcrt. 2022, 32364)) Dit betekent dat de partij die op het peilmoment gerechtigd is tot het dividend de belastingplichtige voor de dividendbelasting is. Aan die partij moet ook de dividendnota worden uitgereikt en uitsluitend die partij heeft mogelijk recht op vermindering, teruggaaf of verrekening van de ingehouden dividendbelasting. (Een dividendnota is een verklaring waarin wordt uiteengezet hoeveel dividend is uitgekeerd en hoeveel dividendbelasting daarop in is gehouden)

In Duitsland is echter geconstateerd dat op basis van de nationale wetgeving tot 2012 middels cum/ex-transacties de ene partij dividendbelasting kon inhouden zonder deze af te dragen, terwijl de andere partij met de aan haar uitgereikte dividendnota de niet afgedragen dividendbelasting kon verrekenen. Inmiddels is de Duitse nationale wet op dit punt aangepast. In Nederland bestond en bestaat een dergelijke mogelijkheid niet. Wel kunnen zich in Nederland andere situaties voordoen rondom teruggaaf en verrekening van dividendbelasting. Deze worden hieronder besproken.

Cum/cum-transacties

Net als een cum/ex-transactie vindt een cum/cum-transactie ook plaats rondom het moment dat het dividend wordt vastgesteld. Hoewel dit begrip in de praktijk soms verschillend wordt gehanteerd, wordt de term cum/cum in dit verband gebruikt om aan te geven dat de verkoper van het aandeel het economische belang bij het dividend (cum) behoudt en een indirect belang bij de te verrekenen dividendbelasting verkrijgt (cum). Die twee tezamen maken het voor de verkopende partij, de oorspronkelijk aandeelhouder, een cum/cum transactie. Indien wordt uitgegaan van deze uitleg, zal over het algemeen sprake zijn van dividendstripping.

Dan toch nog één ontwijkend antwoord

Aan het einde van dit artikel kunnen we het niet nalaten om dan toch nog kort in te gaan op een van de ontwijkende antwoorden van de Minister.

Vraag 5

“Was bij ABN AMRO en Fortis, met de kennis van nu, sprake van belastingontwijking of belastingontduiking?”

Antwoord 5

“De transacties waarover door Follow the Money wordt bericht, zien met name op de Duitse dividendbelasting. De beoordeling of er in deze situatie sprake is van belastingontwijking of belastingontduiking berust dan ook bij de Duitse autoriteiten.”

In de tijd waarin veel politici de mond vol hebben over dat aandeelhouders maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen, hebben wij een Minister van Financiën en aandeelhouder van een staatsbank die in haar antwoorden voornamelijk bezig lijkt deze maatschappelijke verantwoordelijkheid te ontlopen. Want waarom werd deze vraag niet beantwoord met: “In het beste geval was in de onderhavige situatie sprake van belastingontwijking. Of er ook sprake was van belastingontwijking is een oordeel dat ik over moet laten aan de Duitse (gerechtelijke) autoriteiten.”?

De volledige tekst van de brief die de minister op 22 februari 2023 aan de Tweede Kamer heeft gestuurd kunt u hier downloaden.

Copyright – internationaltaxplaza.info

Follow International Tax Plaza on Twitter (@IntTaxPlaza)